گلايه هاي درختي در گفتگو با پرنده اي كه ديرزماني بر شاخه اش  آشيانه دارد . . .

 

 

دست از سـرم بگير و رهـايم كـن

برشاخه م اِي پرنده چه مي جويي؟

اكنـون نـه رغبت ام ، نـه توان ام تا ـ

سر در بيـاورم كـه چـه مي گويي

 

بـردار آشيـانِ خـود را بــردار !

ايـن بار را ز شانـه ي من بـردار !

من بـارهاي بـي هُـده ام كم نيست

بارِ سـكوت و شاخـه و برگ و بار

 

اين دشت ، با نواي تو هم ، خاموش

اين شاخه ، با حضورِ تو هم ، غم بار

بردار اين نواي خودت را ، بردار !

اين خار را ز ديده ي من بردار !

 

پابستِ اين دو قطره ي خونم ، گر

ايستاده ام هنـوز در اين بُـن بـست

بنگـر ! كه اين زمينِ به خون معتاد

چون زالويي به ريشه ام چسبيده ست

 

در زير ِ نـور ِ لعنتِ ايـن خــورشيد

از سـايـه افكني م گـريـزي نيـست

ورنـه بـه شوره زاري نمـك نشـناس

من سـايه افكني م بـراي چيــست؟

 

نـه خود بـه دانه اعتمـاد تــوان كرد

يا خود به خاك و آن چه كه مي رُويند

پرچين ، وجين ، مترسك و شبْ پايي

بي هوده اند يك سره بي هوده اند

 

ديري ست بر نمي دَمَد از اين خاك ـ

آن حاصلي كه دانه ي آن مي كاري

چيزي غريب مي دمد از هرچه كاشتي

آري ، چه روزگار ِ غريبي ، بـاري

 

مي سازي آشيـاني سرِ هـر شـاخــه

تا بل كه مرغي ، شوري در آن انگيخت

يكْ باره ريشْ خنـدي به تو مي گويد :

در لانه ي خودت همه چي درهم ريخت

 

خَم مي شوي ز چشمه بنوشـي آب

آتـش زبـانـه مـي كشد از چشمــه

در باز مـي كنـي بـه هـواي دوست :

دشنـامـي ايستـاده بـه كف دشنــه

 

در جُست وجـوي آن كه دلم با اوست

اين شاهْ راهــه ها همه باريكــه اند

هرچند (جُستن) و (دل) و (راه) و (او)

بازيچـه اند يكســره بازيچــه انـد

 

راهم به سوي مــردم و آزادي ست

شوقـم به سوي هر چه كه انسانــي

چيــزي ولـي درونِ نگاهـم هسـت

دلْ سرد از هـرآن چــه كه مي داني

 

.     .     .    .    .    .    .    .    .

.     .     .    .    .    .    .    .    .

.     .     .    .    .    .    .    .    .

.     .     .    .    .    .    .    .    .

 

دست از سرم بگــير و رهايم كــن

دست از سرم بگــير و رهايم كــن

دست از سرم بگــير و رهايم كــن

دست از سرم بگــير و رهايم كــن

 

 

طرح

 

 

طرح ِ يك صيّاد

عنقريب از پا درآيد زير ِ بار ِ بي سرانجام ِ كمان و تير .

طرح ِ يك خاموشي ِ مرطوب و كهنه

كه چنان انبوهه ای از بوته هاي هرزه روييده است

در درونِ روح او

و همه اطراف .

 

ناگهان

از ميان بوته هاي هرزه ي روييده در اطراف و روح ِ او .

خيزش ِ رنگين ِ يك انبوهِ رنگارنگِ قرقاول

با غريو ِ شادشان ، از خيزش ِ شان نيز رنگين تر .

 

مثل بادي مي وزد سوي كمان و تير خود صيّادِ غافل گير ؛

گِردبادي مي شود برپا ومي پيچدبه صيّاد و كمان و تير و آه و حسرت و خاموشي و اطراف .

 

از ميان خيل ِ قرقاول ـ  كه اكنون چيزي از آنان نمانده غير ِ يك غوغاي دورا دور ،

مانده تنها حسرتي رنگين

روي خاك

نيمه زخمي

بال و پَرزن .

 

 

نامه به « آزاده »

 

 

با چشم خود نديده امت گرچه سال هاست

دل ، ساليان سال ، ولی با تو آشناست

آن نازنين ِ كوچكِ خوشْ لهجه اي هنوز

روشن ز شعله هاي كلامت اجاق ماست

 

همواره گفتي « ماه مي آيد » ، بخوان هنوز

چندين هزار ماه در اين « آيَد آيَدا » ست

مَه در درون توست ، درونِ صداي توست

ورنه پس اين ترانه ي مهتابي از كجاست ؟

مي خوان و مي نواز كه از اين پيام تو

سرشار ِ ماه ، اين شبِ ديرينِ دير پاست

 

« يك دست بي صداست » شگقتا ،« هزار» دست

فرياد مي كشند كه « يك »دست بي صداست

يك دستْ بي صدا نيست گَر دستْ دستِ توست

اي زنده باد دستِ تو كه دستِ دست هاست

 

بر اين جهانِ « ديدني » ، دائم نثار باد

با آن زبانِ دلكش تو هر چه ناسزاست

 

 

بامْداد ها

 

 

 

گاهي صبح

مُشتي رنگ و ، مُشتي روشنايي ، مُشتي شب ،

ذرّه اي نسيم ،

پُشته اي درخت و كوه

قدرِ استطاعت آفتاب ،

دستْ رس اگر كه بود :

يك دهن ترانه از

يك پرنده اي ،

ورنه ، جاي خالي اي

روي شاخه اي .

 

[[]]

 

گاهي صبح :

رنگ مرده اي و

بانگِ مرغي نيمه جان و

گوش ِ خواب رفته اي .

 

[[]]

 

صبح، گاهی این چنين به من دمید :

تا گلوم غرق بوده ام درونِ شب ،

نَشت كرده بود شب ، درونِ من ؛

تيره بود دل

روح ِ تيره ، تيره تر .

 

راهِ بازگشت

گُم تر از

راهِ گَشت .

 

راهِ گَشت

گُم تر از

راهِ بازگشت .

 

وان چه اي كه جُسته بودم و نيافتم

گُم تر از

راهِ گَشت و

راهِ بازگشت .

 

تشنه بوده ام

تشنه ي يكي دو چكّه روشني .

 

[[]]

 

گاه ، صبح

هيچ

جز صداي زنگِ ساعتي

يا صداي مادرم

بيم ِ كار

بيم ِ درس

بيم ِ نان

بيم

هيچ ، بيم .

 

[[]]

 

گاه ، صبح

روشنايي اي

گرم

نرم

خوش نگار

در اتاق .

 

[[]]

 

گاه

صبحْ گاه

آتشي درونِ پُشته هاي كاه .

 

[[]]

 

گاه

جنگِ رَنگ ها ؛

گاه

رنگِ جنگ ها .

 

[[]]

 

گاه صبح

پچ پچ ِ سپيدي اي نمور

پُشتِ سُرمه ئي ِ پرده اي .

 

[[]]

 

گاهي صبح يعني : « آه

دوستان !

هم پياله گان !

باز نيمه كاره مانده اين شب و

نيمه خورده اين پياله و

نيمه خوانده اين ترانه و

نيمه مانده  ما .

اين ميان فقط

حسرت است كه

چون هميشه كامل است . »

 

[[]]

 

گاهي صبح يعني : كوهي خَم شده است و، چشمه اي

چكّه چكّه مي چكد

روي دشتِ در هوا معلّق ِ سكوت و خواب .

 

[[]]

 

گاه گاهي صبح

؟

!

؟!

!! .

 

[[]]

 

صبح را نظاره كرده ام

زيرِ آن درخت ،

ـ بيد بود گمان كنم ـ

مستِ خواب بودم و

مستِ دل

مستِ راه .

 

[[]]

 

صبح

گاهي رنگِ رقص

گاهي رقص ِ رنگ :

عين ِ دامني

دور ِ پيكري

پابه پاي نغمه اي .

پيچ و تاب مي خورَد

پا به پاي او

رنگ و طعم و عشق .

 

[[]]

 

گاه صبح

عين ِ سِنْج :

مي خورَد به هم

پخش مي كند

رنگ و نور .

 

[[]]

 

صبح را

گاهي ديده ام

گاهي هم شنيده ام

گاهي خوانده ام

گاهي سركشيده ام .

گاهي هم چشيده ام .

گرچه چندبار نيز

صبح را مكيده ام .

 

صبح را

گاه رفته ام

گاه آمده ام .

 

[[]]

 

صبح هايي ديده ام

هم/چنان كه مي دميده اند

مي دميده اند روح ، در تنِ

اين نِي ِ

خشكِ اين جهان .

 

[[]]

 

گاهي ناسزا گشوده ام به روي صبح

گاهي چشم بسته ام بر او ،

گاهي نيز اين سگِ كنار من لميده را

كيش داده ام به سوي او .

 

[[]]

 

صبح را

گاه هم/چو مرهَمي كشيده ام

روي زخم .

زير باران و بام

 

 

در بينِ خانه هاي هزاران

تنها به بام ِ خانه ي ويرانه ي من است

باران

وين ابرِ مهربان .

 

اِي بام ، بام ِ من !

خوشبخت ، بام ِ من .

 

                    آه اِي صداي آب

                    آه اِي صداي باران .

 

اِي بام ، بام  ِ من !

اِي آن كه زير ِ تو

چندين و چندسال است

خوابم نمي بَرَد .

 

اِي بام ، بام ِ من !

اِي جاودانه لرزان

لرزانِ جاودان !

 

                    چون آينه

                    چون بي شمار آينه

                    در گِردِ من فرود مي آيند

                    بارانِ قطره ها .

 

اِي بام ، بام  ِ من !

اِي آهِ من ستون تو

فريادِ من ستونِ تو

يادم ستونِ تو !

با اين همه ستون

باور نمي كنم كه فروريزي برسرم .

 

                    چون آينه

                    سرشار از تصاوير

                    تصويرِ آشنايان

                    تصويرِ دوستان

                    تصويرِ يادها

                    تصوير خنده ها . . .

                    تصوير ، باري يكسره تصوير .

 

اين ابرِ مهربان

وين باران

تنها به بام ِ خانه ي ويرانه ي من اند

در بينِ خانه هاي هزاران .

 

فسْ فسي §

 

 

در لا به لاي شاخه ي چندين درخت

انبوهي از پرنده نشسته اند

آوازِ شان بلند .

در بين ِ شان پرنده اي ديگر نشسته است

با نغمه اي تكيده ،

و جثٌه اي تكيده تر از نغمه اش ؛

او نامش فسْ فسي ست .

 

مي خوان در اين ميانه تو هم جان فسْ فسي !

در بندِ اين مباش كه نشنيده مي شوي .

 

خطابه اي به برادري كوچك

 

 

ساز !

پس كِه كُوك مي شوي ؟

 

عُرضه اي اگر كه داري عَرضه كن !

ورنه بارِ شاخه را گران نكن .

آه تو !

اِي جوانه اَك !

 

ساز !

پس چه گونه كُوك مي شوي ؟

 

سازِ !

پنجه اي اگر

از دلي دميد ،

تن به روي تارهاي تو كشيد

[ آن چنان كه اسب

هرزمان كه وقتِ خارشِ تَن است و روح

تن به روي هرچه اي كه دست داد مي كشد ]

هِل كه تا ترانه ها و نغمه ها روانه گردد از

چاربند تو .

پنجه اي اگركه از دلي نمي دمَد،

يا كه پنجه ها اگركه رغبتي نمي كنند،

تو به سوي پنجه ها برو

تارهاي خود بكش به روي نازِ شَستِ شان

[ آن چنان كه اسب

هرزمان كه وقتِ خارشِ تَن است و روح

تن به روي هرچه اي كه دست داد مي كشد ]

هِل كه هرچه در نگاه تو به پنجه اي بَدَل شود .

 

ساز !

پس كِه چاره ساز مي شوي ؟

 

ساز اگركه ساز بُود

سازگار مي شود،

سازِ سازگار

با هزار پنجه ازهزاردل ، هزارگونه هم/نواز مي شود .

راز مي گشايد و

راز مي شود .

 

عَرضه شو !

 

 

در برابر ِ شام گاه

 

اين شام گاه را

آلوده اش مكن

با شعر

با هنر

با خود .

انساني اش نكن

 

تنها نگاه كن !

آن هم به گونه اي كه مبادا يك وقت

آلوده اش كني به نگاهِ خود .

 

آلوده اش مكن به هنر ، با شعر ؛

بگذار تا بتابد هر جور ميلِ اوست ،

بگذار تا چرا كند اين آهوي عجيب ؛

افساري اش نكن !

 

 

باد و بيد وحافظ §

 

 

بيدِ بي چاره !

اسم تو بد دررفته ست ؛

كوه مي لرزد و ما هيچ نمي گوييم .

 

بادِ بي جا وَز !

آه بر تو

گر كه بيدي بر سرِ راه ات نمي لرزيد.

 

در جمع ما ، درجشن ما ، ديري ست

برخاسته اين بيد

شنگول ،

و در تمام گوشه ، روحِ رقص ، آماده ست تا با او درآميزد .

آهنگ !

كِي مي وزي پس ؟

 

هم اگر كه بيد مي لرزد

مي وزد هم باد ؛

سَرزنِشْ كارا !

سرزنش هايت چرا بر لرزه و بيد است

بر وَزش ، و باد ، امّا نه ؟

 

من نمي دانم

حافظ أن دوره كه همچون كوه بود و بر سرِ ايمان نمي لرزيد ، زيبا بود

يا درآن لحظه كه همچون بيد گشت و بر سرِ ايمان خود لرزيد ؟

 

و نمي دانم

بيد ، حافظ شد

يا كه حافظ ، بيد .

 

بيد شد ، حافظ

تا توانسته ست دل پيدا كند ، وان گاه

بي هراس و شرم

بر سرِ ايمان خود لرزيد .

 

لرزه ي حافظ

در مقام بيد

بر سرِ ايمان

حافظِ حافظ

در جهانِ خاك

اين گذار ِ باد .

 

 

بر اين ديوار

 

 

 

اگركه زندگاني اين است

اگركه عشق اين

اگركه

أه خدايا ‍ ابليسا ‍‍‍! چه آ ! چه هايا !

 

نقشي شدن بر ديوار، هیهات

درست همان گونه كه سعدي گفت .

 

بارِ ابزارهاي شهوت بر دوش

روان از پِي ِ نام و خانه و دانه

دوان از پيشِ گلّه اي از سگان و نگراني هاي هار

در چمبره ي بي مايه گي .

آه اگركه بودن اين است .

 

اگركه دل نه براي باختن است

اگركه نگاه نه براي ديدن

پس نه جز نقشي هستم

براين ديوارِ كهنه ي يكْ وَر .

 

 

خواب

 

 

 

خواب بود

مثل خواب نه

عين خواب .

 

گاه گاهي چشم باز كرده ام

ديده ام كه خواب رفته ام

خفته ام .

مستِ خواب

گرم خواب .

 

چندبار ، خود گواه بوده ام ، و ديده ام

خفته ام .

ديده ام به چشم خويش ديده ام

خواب بوده ام

خواب بود .

 

خواب مي چكد هنوز از

بندبندِ من .

 

هر زمان كه دست داد

پا برون نهادم از

بندِ خواب .

چشم باز كردم و جهان واقعي خويش را نظاره كرده ام .

گوشه هايي از

اين جهانِ واقعي

شعرِ هاي من

و خيال هاي خام من .

 

ازاين دايره

 

 

هم درخت

و هم اين بِركه

هم خيالِ من

و هم حتّي اين كوه ،

هرچه مي رقصد ازاين شوخْ نسيم .

 

فرصتي جور شد اِي دايره گَرد !

تا ازاين دايره بيرون روي ، اين دايره اين دايره اين . . .

 

هرچه مي رقصد ازاين شَنگْ نسيم .

 

تا كه گرم است سرِ هرچه به اين شوخْ نسيم

هان ! كه يك لحظه ازاين دايره بيرون بزن اين دايره اين دايره اين . . .

 

گفتي گفتم

 

 

گفتي : غنيمت است

نجواي گاه گاهيِ اين مرغ ـ

                    [ برشاخه هاي كَمْ برِ اين سايه افكني

                      كه روزي يك نهالِ جوان بود

                      در سايه ي من وتو ،

                      واكنون

                      لطفِ لطيفِ سايه ي او بر ما ]

بلوا مكن كه اين مرغ

هرچند خو گرفته به ما و به اين درخت ،

روزي پريدني ست ؛

گفتم پريدني نيست

ديدم پريدني ست .

 

گفتم كه بارِ شاخه ات يك روز چيدني ست

گفتي كه چيدني نيست

ديدي كه چيدني ست .

 

قفلي مشو ! و منشين

ـ گفتم ـ براين دري كه من با آن

وا مي شوم

- گاهي به روي خويش

- گاهي به روي تو

- گاهي به ماوَرا

- گاهي به روي هيچ .

براين در

اين در بويژه اين در

يعني كه بردر ِ من

اين من ، بويژه اين من .

ما بسته مي شَويم به روي هم

ـ گفتم ـ ؛

وين در

ديگر گشودني نيست .

گفتي گشودني ست

ديدي گشودني نيست .

 

اين ساز را كه خلوتم با اوست

گفتي بلندتر بنوازم ، شنيدني ست ؛

گفتم « شنيدني » نيست

گفتي شنيدني ست،

ديدي « شنيدني » نيست ؟!

پایان

بازگشت به فهرست همه ی نوشته ها                    بازگشت به فهرست این نوشته