لينگِ مال

                   

                                                                                    مازه‌رُونی

 

 

                                                                             شعرهای   تا   1375

      

                                  م ـ نماری

 

یادآوری :

1- نشانه ی (  ٍ ) برای صدایی در زبان مازندرانی برگزیده شد که بین ( اَ ) و ( اِ )  است  . این نشانه در زیر ِ حرفی گداشته شده که دارای این صدای میان ( اَ  ) و ( اِ  ) است . نمونه :  آمٍل . خنٌـٍه .  بٍرمٍه . . .

2-  خطّ مورّب ( / ) را ، به تآسّی از یکی از نویسنده‌گان، در میان آن کلماتی که برهم اضافه شده‌باشند آورده‌ام تاحالت اضافه‌ی این کلمات را نشان دهم.

3-  نشانه‌ی مفعولی ( را ) را گاه به شکل ( ر ٍ ) و گاه به شکل ( ره ) نوشته‌ام: گو ر ٍ - گو ره : گاو را

4-  نشانه ی ( ِ ) مثل ِ : روشنایی ِچراغ، در ِبسته، نشانه ی کسره یا زیر است. متأسفانه با حطّی که در دست رس ِمن است نمی توانم این نشانه را جوری بنویسم که با حطّ تیره(-) اشتباه نشود.

4-  لهجه ی این شعرها، لهجه ی آملی ِ مازندرانی است.

 

 

 

 

 

اَمِه خْنْه ي بامٍشی ِِ يادمُونی

بی چٍمٍرَ ك

 

وا نِهِل پَنجره ر ٍه

ديا ز ٍم داينٍه هٍوا .

()

خَلِه تُومٍْه ، خَلِه تُومٍه بامٍشي

د ٍم  ِِ جا  ساز ٍه  نَزوئٍه  كُوبِ رُو .

 

بي چٍمٍر

اَ نّـِه هاپِه   بي يه   اين  مير ٍه كا/چٍش

نَوُو  اَتّا  چٍمٍر  اين وَرْفِ رُو ، لينگِ ، بِمٍه بُور  ِِ

نَوُو  كِه  دَر بَز ٍنَن،

ياد بَكٍرْده  شِه  ز ٍوون ر ٍه .

()

وا نِهِل پَنجره ر ٍه !

47

 

 

كَفْ تِل

 

 

كَفْ تِل  بَزُومٍه  اَغوز ِِ ، دارْ  جٍر دَكٍتٍه !

بٍشْكٍسّه/اَغوز

هُولْ هايتي و، سٍم/كٍتُون

تَپّه/سَري ر ٍ

            گٍريگْ گينه

                    رَوون ، رَوون !

 

 

وَرزا ر ٍه   هار ٍش !

خَنـٍّه/گَري  كَش رٍ  بَيتٍه ، د ٍم ،  تُو  دِنٍه اَي .

52

كَلّی

 

بادبادَكِ دَسُّوري، كِه  نَخْ   بُوسّهٍ   و ٍ نِه -

مٍن

    كَلّي/زَنُون.

 

پٍشتيم    هُو/كَرون

تيساپَه/چَكُون

دَسْ ر ٍه   نَخ/پيچون

                مِه كَلّي ر ٍه خَنـّه/زَنون .

52

 

 

خٍشی

 

 

 

بٍشكسّه/دَريچهْ وَر

پَرده ي چاكِ لا

گٍل/وا  اِنٍه اَي .

 

بُوسٍنّي/ا ٍر ٍسي ِِ  پَلي

وَرزاي تٍكِ  نَجُوسٍّه/واش ،  كا  اِنٍه  اَي .

 

گُوم/بَيّـٍه/ز ٍوون

تيسا پِه/چَك  و ، وَ لَكْ زَنون

چٍنْگٍر/دَكٍتٍه/قٍوا ر ٍه  دُوجا  اِنٍه اَي .

 

لُوشْكْ ر ٍه  پِه هيرَم   كِه صبح ، سَرجِر   بَهيه

بُوتٍه  كوهِ كَش   اُوسار  و ، بُوشا اِنه اَي .

52

گفتگو   آفتابِ جا

 

 

آفتاب !

اِي بيْ چٍمٍرَك/وَرزا !

« شُو  لال  و ،

            تٍلا   لال   و ،

                  ستاره   لَنگٍه . »

وَنگ ره سَرهادِه !

52

 

پِگاه

 

كوهِ پٍشتيم  ، آفتابِ   وَنگ و وا ئٍه

كَهُو ئٍه  آسمون ،  كَهُو    رُوجا ئٍه

اَبٍر ،     تَش/بَهيته/كَمٍلْ كوفا   ئه

هَلا   نا   شُو ئٍه ، نا روز  بَنٍما ئٍه

52

 

 

شُو چَرُون

 

 

اَي ،

مٍن و

        راه و

            فٍنـَر و

                شُو/دَكٍتي .

مٍن و اَ تّا  رَمٍه  حَرف .

()

تِه هٍداري

شُو چَرُونِِ

چي جوري  پيش هاكٍنَم ، اين رَمٍه ره ؟

شِه ز ٍوونِِ لَلٍه وار ه

چي جوري بَز ٍنَم اَمشو ، چي جوري ؟

52

 

گومٍهْ چَرخ

 

« كٍهَر/يابُو  ره تيمـار هاكٍنـَم مٍن»

باخٍتٍه/راه ره ، ويشار هاكٍنـَم مٍن

پيته/فنـَر ره بَيرَ م ، شُو دَكٍفـَم

گُومٍه/مَنگو ره ، مارمار هاكنـَم من

52

گومٍهْ چَرخ

كٍهَر/يابُو ره تيمـار هاكٍنـَم مٍن»

باخٍتٍه/راه ره ، ويشار هاكٍنـَم مٍن

فنرِ زَخم ره بَيرَ م ، شُو دَكٍفـَم

گُومٍه/مَنگو ره ، مارمار هاكنـَم من

52

پٍشْ پٍشه

 

دٍل   پٍشْ پٍشه   كٍنّـٍه   اَي

سُو/سُو  دِنٍه  اَي   سُوآل .

 

دَيـّا

        پَته/شو

                رِجٍنٍه   هَمتي

                                همه جا ره

                                            ديِِ جور .

 

آه

شهري/وَرزا !

سُو  ره   لُو   بَو ٍر

اين   دي/بَرِتٍه/لَمپا  ي   سُو ره   لُو   بَوٍر !

52

 

 

من و « وَرزا»ي  تٍك/به/تٍك/هدائن،   راه/دٍلٍه

 

 

وَرزا گٍمٍه كِه . . .

[ اَي ورزا قٍتُو اياينه، گِس گاردٍنٍّه]

لينگْ  رٍ لَس هادِه، گِس ر ٍ نٍگاردٍن، پيره گو!

من َناُومٍه   كِلٍه   مٍرْ بَيٍّه،

سنگه وٍنٍه  ئو

رُوشْ نَيْنٍه دِگَر .

 

من نَاُومٍه چيسه

بٍرمٍه/گَلي بَيْمٍه، و هَلا

اَتّا بي چٍمٍر/حَسريِِ اَنّا، خَنـّه

سُو نَيـّه مِه ديم.

 

نَاُومٍه دَگٍرديم.

 

من نَاُومٍه فَنَـر پٍرَ ك/پٍرَ ك زَنـّه، ولي

ورزا گٍمٍه كِه . . .

52

 

 

آهنگِ « مرا ببوس ِ » رُو

سرود

 

رُوش ِانه ئو

تُو ِانه كوه

هٍوا ر ٍ تَش دِنٍه مُونگ

كٍلاك اياينه د ٍريُو

«يابو» دياري ، وا ر ٍ زَنٍّه لُو.

 

لِه/بُورد ٍه/كيمه ي وَر

بٍلَنٍـّه كَكّي ِِ وَنگ

پـِهي شونه چٍمٍر/كٍشونه/شُو .

 

اَي،

مازه رُونِِ هَر اَتـّا خٍنٍه ي رواقِِ سَر

هٍرا هيته خلق ِِ سُو/لُو/بَوٍردٍه/فٍنـَر

دياري آفتاب ، وَشتٍه/دَسُّوري وِشِنٍه

سَرده/كَله ر ٍ، نِمِنٍه كِه تَش كٍنـٍّنٍه ؛

                                    اَي

باخٍتٍه/گو، ويشار وُونٍه

ز ٍوُون و دٍل، هٍدار وُونه

 

كٍره/كا  مَسّ ِِ جُو ئه

بالا ستاره سوئه

پايين نا روز ، نا شوئه

 

تَشنا/مَنگُو  جُور

هَل هَل زَنـّه مازه رُون

اَل زَنـّه وٍنِه زُوون

وَنگ ر ٍ سَر هٍدا ، داينٍه گٍنٍه:

قرمزه/چشمه !

بـِل خون بَير ِه    دَيّا   ر ٍ

- اين رنگ/بَپـّر ٍسّا ر ٍ -

بِل مِه كالٍه ر ٍ شير سَروشِه.

52

آفتابِ   لُو/ بِمُو ئَن

 

هار ٍشين !   پِرسائه اَي ، پِرسائه اَي

« كلاج» ر ٍ اَي   پَر هدا ،  تَشنائه  اَي

كٍديم/تا   كوهِ بِن   دَر زَنٍـّه   چٍشمه ؟

سَر/دَرمٍه   وَرزائه  اَي  ،    وَرزائه اَي

53

 

بامداد

 

 

صواحي/سَر ٍ

كِلٍه شُونٍه ئو.

 

كُوهِ رُو

ديا ي سرخه/لِـچَك ، تُو ِانه تُو.

 

« وا» خٍينه  تَش/تُو.

 

كَهَر ِِ/اَسبِ  جُور

پگاهِ اَي خُومَن رٍ چَرٍنٍه

گٍرٍه/بَزه/دٍم ره تُو دِنٍه.

 

اٍنار ِِ شاخهْ كَش ، اٍنار ِِ تُوتُو.

آفتاب اِنٍه لُو.

53

 

پگاه

 

پگاه اَي

اٍسّائه لُوشْكِ سَر لينگ ر ٍ هٍمالٍس

خُو/پٍلِه/آفتاب ! هاي هار ٍس! هار ٍس !

هَر اَتّا وَلگِ تٍك : شِه /وارِِ سُو، رَنگِ سٍروُشٍه

لَم/ بَنٍّسٍّه/ شُو ئِه   لَم/ بَهيتٍه/ كيمٍه    دَ كُوشْتٍه

53

 

آهنگِ « الاهه ي ناز»ِ رو

پِـِگاهُونِِ خُون

 

اَي، وِِشٍنٍه ، وِِشٍنٍه

بيم/بَزٍه/شُو دٍلٍه

پگاهونِِ دُوش ِِ خونِِ  چٍپٍّه/چٍپٍّه.

 

هاي ! بٍشكٍسّه/دَسٍّه/چُو !

نِل تَه چٍش بُورِه خُو

سَگِ  دٍم/تُو  گٍنٍه

مَشتِ چٍش وُونٍه شُو.

 

اَي

اين اَبر ِِ  وار ٍش  گٍنه  اٍزال ر ٍ   بَيرَم

دَو ٍنَـّم  « وَرزا» ي دُوش ، تا بينج ِِ خُونٍش

دَ پِجِه تيمٍه/جار.

 

پِه رٍسَم

لُوشْك ر ٍ  پـِه هيرَم    دَر  بُورَم

دَكوشَم

            دي/بَرِِتٍه/فنـَر.

 

اِشاكْ اِشاكِ صبحه اَي ، پيره/كوهِ  تٍك.

«روجا» ي وَنگه/وَنگه  كه دياري   اَي

چاووشي سَرهٍدا.

 

شِه/بَزه/وَنُوشه ر ٍ اَي كا دِنٍه « وا»

كيجا  سرخه/لـِچَك اَي ، خُوني/جمه ر ٍ

بَشُوردٍه  دِنه وا.

54

 

دُور/مٍجا

 

 

«روجا»ي دُور/مٍجا ! هاي سرخه/روجا !

اٍسا كه

زٍم

بيم

شُو

شُو/چَرون

بَيـٍّه سَر،

 

اٍسا كه

َدس و دل

چٍش

گٍل

رَنگ

كهنه/گٍر    (1)

بَيـِّه وا،

هار ٍش   اٍشناسٍني  تٍه مٍره  يا نا !

55

 

--------------

(1)   گٍر : گٍرٍه __   گِر ِه

 

مِه يار

 

« دياري دَر اِنٍه مِه يار ِنمِنه »

وٍِنِه جانه/دلِِ جا خون كَلِنٍه

«سُوردار ِ»جُور سبزه  مِه دل، كه مِه يار

دلِِ سِه زينـّوئه ، دلِِ سِه ميرنٍه

56

 

مِه يار -2

 

« دياري دَر اِنٍه مِه يار ِنمِنه »

وٍ نِه   جانه/دلِِ جا   خون  كَلِنٍه

«سُوردار ِ»جُورسبزه مِه دل، كه مِه يار

خَلق ِِ سِه زينـّوئه، خَلق ِِ سِه ميرنٍه

56

 

تی تی

 

تي تي! هاي سرخه/تي تي! سرخه/تي تي !

امسال     خـونِِ/رٍجُوني       چنـِّه        اٍتـي ؟

مازه رونِِ     جوونون                 تِه/واري  نٍه

وٍشون      مازه رونِِ       خلق ِِ    تي تي نٍه

56

 

تَجٍن

 

هارش ! هَرچي بَتِتٍسّي نَر ٍسّي

هَلا اين بَتِـتَـَن ِِ دم دَوٍسّی

همه ي ديم قرمزه ، خونِِ پٍشتي

تِه ، هَلا كه هَلا، لَب/پاسه/پٍشتي

56

 

سال 52

 

بٍوار!  وَل/ وَله/وارٍش !

دٍلٍه بَخٍر !‍ ‍

بِهِل شٍلال   بي يه    تِه « ِشيش»§ ، اين نَشُورْديِِ تَن

بٍوار تيل/بَزه رٍ .

 

شٍلاب !

بَرُوش .

 

بَرُوش !

مِه ديم

مِه دل

مِه آهه/سَرپوشه/بُوم ر ٍ

اٍسا كه بد/پِلِجون ر ٍ بِرُوش/بَرُوشه

                                    بَرُوش !

75/52

 

«هانی» ی يادمونی

خالچه

 

اين خال/چه

هَلا كه هَلائه

تُو اِنٍه.

 

پَر بَكشی بِمويـی

پَرَك پَرَ ك بَزوئي اتّا گٍل اين خالچه ي رو

پَر بَكشي بُوردي !

 

اتّا گٍل، فقط اتّاگٍل اين خالِِ رو هٍنيشتي

هنيشتَن ِِ هنيشتَن هم نَي بِه

بال بال زوئي هَلا.

راه/گوم/بَكرديِِ را ؟

خَسّه گي ِِ را ؟

چي ِِ را ؟

 

دَم خواسّي بَز ٍني شايد.

 

چون كه این خالچه ي سَر   كٍلي نَزوئي هَسّه كه

اين خالچه

هَلا كه هَلائه

تُو اِنٍه.

76

خٍشا -1

 

خٍشا « لٍكوني ِِ» پٍل

كيجا

ماس ِِ/پيلٍه كا

آمل

مٍرغٍنه كٍل .

و ٍنِه : مٍره/بَدي يَن

« دَرمٍه شُومٍه تيل/بَزه/آمل» بَاوتَن ،

من ِِ جٍريك/بَزوئَن

غِض ِ را .

76

 

خٍشا -2

 

يادا !

خشا ته ره َبلِشتن،

اٍتي كه:

گٍره/ماسّه/كَچه  ر ٍ

كچيك/وّچه كه بي مٍه

لِشته مٍه،

 

اٍتي كه

گُو، اَسب

            نمَك ره.

76

خٍشا -3

 

خٍشا « تِه بُوردَن بُوردَن»

خٍشا « مِه هار ٍش   هار ٍش»

خشا  وارٍش

خٍشا بچا/ديم ر ٍ  خٍش .

76

خٍشا-4

 

 

چي خٍش بٍه :

« وا» بِه بُوم

بَنٍّس بُوم

وَ لگ و واش .

وَ لگ بِه بُوم

واش بِه بُوم

بَنٍّس بُو

مٍره « وا » .

 

چي خٍش بِه :

وَ لگِ تٍك

واشِِ تٍك

« وا »يِِ تٍك

        « چي خٍش بِه/چي خٍش بٍه»

            بِه بُو بُوم .

 

چي خٍش بِه :

اُون/تا كه

« وا » گٍنه

وَ لگ گٍنه

واش گٍنه

مٍن گٍمه

« اُون بِه بُوم»

بِه بُو بُوم .

76

خٍشا -5

 

چي خٍش بِه

گٍل به گٍل

گَلي به گَلي

تِه پَلي .

76

 

گَـل

 

هَم بُوم ِِ دٍ لٍـه ،  هَـم  اَنبار ِِ ،  هَـم   سنٍـٍّخ

ر ٍخ ر ٍخ كٍنـّه اَی، ر ٍخ ر ٍخ كٍنـّه اَی، ر ٍخ ر ٍخ

اَی  گَل  دَ كٍتٍه ،   اَی گَل دَ كٍتٍه ،   اَی گَل

اَی  گَل  دَ كٍتٍه ، اَی  گَل  دَ كٍتٍه ،   اَی گَل

77

 

سَنگ

 

 

خَلِه تُومٍه ، اَتـّا سنگِ بٍن ، دٍماسٍّه مِه دَس

خَلِه تُومٍه ، اتـّا سنگ ، سنگيني كٍنـٍّه مِه خٍـلَنگ .

گٍل به گٍل ، اتـّا « كٍر» ر ٍ مونٍـّه   درّه ي لُو

نِمِنه كه   ٍاسائـه كه   دَ كفِه  مِه سَر .

 

هر جا ، هرچي ِِ  د ٍ لٍه   دَره :

وارش ِِ دٍ لٍه ، وا اِ ، او اِ . . .

هارشي يَن ِِ دٍ لٍه ، خَنٍـّه ي اِ . . .

 

سَنگينٍه :

سَنگِ جا   دَ يَّن

سَنگِ جا   بِمٍه/بُور   هاكٍردَن

سَنگِ وَر باخٍـتَن

سَنگِ وَر بي چٍمٍر هنيشتَن ، سَنگ بَيَّن .

 

سَنگِ وَر ، كِله   هَم  كه  بُوشي   سَنگينٍه .

 

سَنگ !

بي وَ نگ ، بي وا ، بي چٍمٍر

لَب/پَر  زَنٍـّه   وٍنِه تَن    سَنگيني .

77

خُو

 

اَشُون اَي خُو بَد يمٍه، خُو بَد يمٍه

شِه اين پيته/فٍنر رٍ سُو بد يمٍه

بَد يمٍه كه هَلا اين شيره/هيمه

تَش گينه وٍ، تَش گينه وٍ، تَش گينه

 

اَشون اَي خُو بَد يمٍه، خُو بِد يمٍه

شِه اين پيته/فٍنر رٍ سُو بَد يمٍه

صواحي مِه پَلي كَم/سُوئه كَم/سُو

اٍتي سُـو مٍه، اٍتي سُـومٍه ، اٍتي سُـو

77

 

كنـّه

 

نا تَش گينٍه

نا تَش و ِ ر ٍ گينٍه

نا تَش ره و ِ گينه .

 

دی كٍنـٍّه

دی كٍنٍـّه

هَمٍش دی كٍنٍـّه

اين كٍنـّه.

 

و ٍنِه  تَش گَرم/نئی

وٍنِه دی كُور مٍه .

77

بهار

 

هَم مِه كَلٍه ئِه

هَم وَ لگِ

هَم واشِِ

هَم « وا» ئِه

هَم خالِِ

هَم « اُو» ئِه

سرخه/تَش

سبزه/تَش .

هَم مِه چراغ ِِ دٍلٍه ئِه

هَم وَ لگِ

هَم « وا » ئِه

هَم واشِِ

هَم خالِِ

هَم « او» ئِه

سرخه/سُو

سبزه/سُو .

تَش/جار !

سُو/جار !

رنگ/جار

اِي بهار !

77

 

اين «وا»يِِ دٍلٍه

 

 

اٍتي كه اين «وا» گَنٍـّه

نا فقط   گٍل   شِه گٍلي ر ٍ

يا « اُو» شِه « اُوئي» ر ٍ،

حتّي سَنگ هَم   شِه سَنگي ر ٍ ، نَتونٍـّه  دار ِه ؛

اٍتي كه اين « وا » ، همه چي ر ٍ دايْنٍه كَنٍـّه  وَينٍه.

 

اٍتي « وا »يِِ دٍٍ لٍه

چٍتي بَـِشِنٍه هٍر ٍسّا ئَن ؟

چٍتی بَشِنٍه شِه خٍد ر ٍ  داشتَن؟

چٍتي بَـِشنٍه نَر ٍمٍسَّن ؟

 

وا !

خي/وا !

تُونـّي اين دَ يَّن ِِ كَش

- اين رموكِ ، اين بُور/بُورَ كِ كَش

اين بُوردَن/بُوردَن ر ٍ بُوجي بَو ٍری؟

77

كوچه/سَر ِِ   دَ سّوری

 

 

چي خٍش بِه   زندگي

هَمون اَمِه  كوچه/سَر ِِ   دَسّوري  بِه بو :

تٍه اُون ديم

من اين ديم

ميون اَمِه:

بِموئَن

بَتِتَن

نَر ٍسّي يَن

تَش/هيتـَن

نا/خٍه/تَن . . .

77

 

گفتگو «اُو»يِِ سر ِِ جَره ي  جا

 

هَم « اُُو»ي سَر دَري

هَم « اُُو» ر ٍ سر نُزِ نٍـّه  كه  تٍه   وٍ نِه  سَر دَري

اِي

اويِِ َسر ِِ جَره !

 

اُُويِِ َسرِِ جَره !

خشي ِِ را   پَر زُوئي

دُونٍس بُوئي  تٍه  شِه جَره/بي ر ٍ  اگـِر .

 

مَشته/گُوآلِِ بٍن

تٍرٍگ مِه بُوسّه ، بوُسّه  مِه تٍرٍگ

اُُويِِ َسر ِِ جَره !

77

 

و ِشٍه ني   تٍه

 

تا مٍرٍه  و ِشٍه ني ، سُو  وُونه      مِه تار

دَر/شُونه  اَي مِه دَس ، اين بُوسّه/اوسار

پَر زَنـّه دار ِِ تٍك   ،    مِه    جا/ بدائي

اَمان    از   روشنائـي ،     روشنائـي

77

 

آمل

 

 

كُوهِ بٍن

د ٍريو  لُو

دَشتِ سَر

لِه/بُوردَك !

 

مِه كٍلي

دار ِِ تٍك

«وا»يِِ سَر

تُو/خوارَ ك !

 

آمٍل َاك !

77

مي يا

 

« كَر ٍسنگِ» هوا مٍه اَي ، مي يا مٍه

نَمٍّه وارمه ، نٍوارمه .

ونوشه !

وَلي تٍه نٍس مِه اَبر ِِ بٍن !

 

77

                                            پایان

 

                   بازگشت به فهرستَ همه ی نوشته ها